تعدادی از تیم‌های عرضهکنندهی جیلبریک برای اینکه نرم افزارهای خود را برای کاربران آی او اس عرضه کنند، منتظر عرضه‌ی نسل دهم این سیستم عامل بودند و حالا که این اتفاق افتاده است، کاربران آی او اس در سراسر جهان خواستار این هستند که از وضعیت جیلبریک آی او اس ۱۰ و چند نسخه‌ی قبلی مطلع شوند.
اما اصلا این جیبریک چه چیزی است که تا این حد برای کاربران اهمیت دارد و چرا اخبار مربوط به عرضه‌ی آن این روزها در تمام خبرگزاری‌ها به چشم می‌خورد؟ برای توضیح ساده‌ی جیلبریک باید بگوییم که تقریبا همان اختیاراتی که با روت کردن سیستم عامل اندروید برای کاربران این سیستم عامل به دست می‌آید را با جیلبریک کردن آی او اس می‌توان بهشان دست یافت. این موضوع برای کاربران آی او اس به دلیل محدودیت‌های نرم افزاری بیشتری که اپل در سیستم عامل موبایل خود ایجاد کرده است، نسبت به کاربران اندرویدی اهمیت بیشتری دارد.
جیلبریک کردن آی او اس به‌خصوص برای کاربرانی که در سطوح بالاتری از دیوایس خود استفاده می‌کنند و برای آن دسته از گیک‌هایی که قصد دارند هر عملیات غیرممکنی نظیر نصب یک سیستم عامل دیگر را بر روی آی‌دیوایس خود انجام دهند، بسیار حیاتی به نظر می‌رسد. شاید برای کاربران معمولی، سیستم عامل آی او اس تمام امکانات لازم را داشته باشد و هیچ محدودیتی هم توسط این دسته از کاربران حس نشود، اما برای کاربران حرفه‌ای‌تر، قابلیت تغییر تم و ظاهر تمام قسمت‌های آی او اس، قابلیت نصب اپلیکیشن از منابع خارج از اپ استور و حتی اپلیکیشن‌های کرک شده به‌صورت رایگان (هرچند که توصیه نمی‌شود)، نصب توییک‌های مختلف و ایجاد ابزارهای جدیدی که به‌صورت پیشفرض و توسط اپل در آیفون، آیپاد و آیپد قرار داده نشده است، یک لذت مهم محسوب می‌شود و به همین دلیل هم است که آنها علاقه دارند از دیوایس خود به‌صورت جیلبریک شده یا همان قفل شکسته استفاده کند.
اما جیلبریک چه کاری انجام می‌دهد؟ جیلبریک در واقع یک ابزار نرم افزاری است که توسط گروه‌های خبره در امر هک و امنیت عرضه می‌شود. این ابزار که بر مبنای اکسپلویت باگ‌های نرم افزاری در قسمت لایه‌های امنیت سیستم عامل آی او اس ایجاد می‌شود، بعد از نصب نرم افزار سیدیا بر روی دیوایس، تعدادی از قفل‌های پیشفرض این سیستم عامل را از بین می‌برد و به کاربران اجازه می‌دهد که به‌طور کامل به تمام قسمت‌های دیوایس خود نظیر فایل‌های سیستمی و شاخه‌های روت دسترسی داشته باشند.
وضعیت جیلبریک آی او اس ۱۰ در حال حاضر چگونه است؟
جالب است بدانید با وجود اینکه اپل به‌سختی با جیلبریک کردن مخالف بوده و این کار ممکن است باعث از بین رفتن وارانتی و ضمانت آیفون، آیپاد و آیپد کاربران شود و از سوی دیگر نیز باعث از بین رفتن لایه‌های امنیتی برای حفاظت از اطلاعات ذخیره شده بر روی دیوایس بشود، اما این موضوع توسط قوانین انجمن کپی رایت آمریکا (DMCA) به‌طور قانونی تایید شده است و هیچ منع قانونی بر سر راه جیلبریک کردن وجود ندارد.
با این وجود چند ماهی می‌شود که وضعیت جیلبریک به‌صورت مبهم و تیره و تاری درآمده است و بعد از عرضه‌ی جیلبریک آی او اس ۹.۱ که در ماه مارس و توسط تیم پانگو (Pangu) انجام گرفت، دیگر شاهد عرضه‌ی ابزار جدیدی در این زمینه نبوده‌ایم. چندی پیش نیز این تیم که یکی از دو تیم فعال بر روی پروژه‌ی جیلبریک آی او اس بوده است، به‌طور رسمی اعلام کرد که آینده‌ی جیلبریک بسیار نامعلوم و احتمالا تیره و تار خواهد بود و به دلیل اقدامات امنیتی جدید اپل، شاید تا یکی دو سال آینده پروژه‌ی جیلبریک به‌طور کامل به دست فراموشی سپرده شود.
اپل در سال ۲۰۱۵ و برای سیستم عامل مک او اس خود، یک سیستم اختصاصی حفاظت از تمامیت سیستم عامل عرضه کرد و حالا به نظر می‌رسد این سیستم که دارای نام مستعار Rootless است، برای آی او اس ۱۰ نیز ساخته شده است؛ سیستم امنیتی Rootless کار دسترسی به تعدادی از فولدرها و فایل‌های خاصی سیستمی را به یک عملیات غیر ممکن تبدیل می‌کند و همین هم باعث می‌شود که کاربران فوق حرفه‌ای نظیر اعضای گروه پانگو نتوانند به موارد مورد نیز خود برای بررسی وضعیت جیلبریک آی او اس ۱۰ و دیگر نسخه‌های احتمالی آی او اس در آینده دسترسی پیدا کنند.
هنوز هم جای امید باقی است…
خیلی از کارشناسان امنیتی بعد از شنیدن خبر اینکه اپل قرار است این سیستم امنیتی اختصاصی را به آی او اس ۱۰ بیاورد، معتقد بودند که دیگر وضعیت جیلبریک آی او اس ۱۰ بحرانی خواهد شد و امکان جیلبریک نسخه‌های بعدی این سیستم عامل نیز به‌طور کامل از بین خواهد رفت و دیگر امیدی به عرضه‌ی جیلبریک نیست؛ اما خب دنیای هک و امنیت همواره ثابت کرده است که هیچ سیستمی نمی‌تواند به‌صورت صد در صدی ایمن باشد و بالاخره راهی برای نفوذ به آن وجود دارد!
همانطور که در تصویر بالا مشاهده می‌کنید، در کنفرانس امنیت موبایل (MOSEC) که هفته‌ی گذشته در کشور چین برگزار شد، اعضای تیم پانگو دمویی را به‌صورت ویدیویی نشان دادند که در این دمو، یک دیوایس دارای بتای اول سیستم عامل آی او اس ۱۰، جیلبریک شده بود و نرم افزار سیدیا (Cydia) بدون هیچ مشکلی بر روی آن اجرا شده بود. هرچند که طبق گزارش‌های جدید، باگی که برای اکسپلویت کردن این جیلبریک از آن استفاده شده بود، در بتای دوم مخصوص توسعه دهندگان و بتای عمومی اول این سیستم عامل توسط مهندسان نرم افزاری اپل برطرف شده است، اما همین‌که این تیم توانسته‌اند راهی را برای نفوذ به این نسخه از آی او اس پیدا کنند، این امیدواری را می‌دهد که در آینده شاهد عرضه‌ی جیلبریک آی او اس ۱۰ باشیم.
این جیلبریک ممکن است که همین حالا هم با موفقیت ساخته شده باشد، اما به دلیل اینکه تیم‌های توسعه دهنده‌ی آن نمی‌خواهند که اپل از روش کار آنها و باگ استفاده شده در ابزارشان باخبر شود، آن را به‌صورت عمومی عرضه نکرده‌اند و تا عرضه‌ی نسخه‌ی نهایی این سیستم عامل تا فصل پاییز صبر خواهند کرد؛ اتفاقی که در گذشته نیز بر اثر اشتباه تعدادی از هکرها و گروه‌های عرضهکنندهی جیلبریک به دلیل چشم و هم‌چشمی، خودنمایی و یا با اهداف مالی صورت گرفته بود و این باعث شده است که باگ‌های ارزشمندی توسط اپل شناسایی و برطرف شود.
وضعیت جیلبریک آی او اس ۹.۳.۲ چگونه است؟
حالا که وضعیت جیلبریک آی او اس ۱۰ را با تمام ناامید‌ی‌ها و امیدواری‌هایمان در این زمینه بررسی کردیم، نوبت به آن می‌رسد که به سراغ جیلبریک آی او اس ۹.۳.۲ برویم. این نسخه آخرین ورژنی از سیستم عامل آی او اس است که نسخه‌ی نهایی آن به‌صورت عمومی عرضه شده است؛ بنابراین و با توجه به اینکه اپل در هر زمانی تنها اجازه‌ی آپدیت و ریستور به آخرین نسخه‌ی عمومی آی او اس را می‌دهد، اکثر کاربران آیفون، آیپاد تاچ و آیپدهای اپل بر روی این نسخه قرار دارند و اگر جیلبریک آن عرضه شود، مطمئنا تعداد زیادی از آنها دیگر به سراغ نسل دهم آی او اس نخواهند رفت.
اگر شما هم جزو این دسته از افراد قرار دارید، باید بدانید که اوضاع جیلبریک آی او اس ۹.۳.۲ بسیار روشن‌تر است و احتمال عرضه‌ی آن طی روزها و یکی دو هفته‌ی آینده بسیار بالاست. به گفته‌ی منابع نزدیک به تیم پانگو، آنها جیلبریک آی او اس ۹.۳.۲ را آماده کرده‌اند و احتمالا تا پایان نیمه‌ی اول ماه جولای که تقریبا یک هفته از آن باقی مانده است، آن را برای کاربران عرضه خواهند کرد؛ البته این موضوع توسط اعضای این تیم به‌صورت رسمی تایید نشده است و ممکن است که آنها نیز تا زمان عرضه‌ی نسخه‌ی نهایی آی او اس ۹.۳.۳ که در حال حاضر در وضعیت بتا قرار دارد، برای عرضه‌ی جیلبریک صبر کنند.
گفته می‌شود که ابزار جیلبریک این تیم، جیلبریک آی او اس ۹.۲ را هم انجام خواهد داد و در حال حاضر، موضوع مهم‌تر برای آنها این است که جیلبریک آی او اس ۹.۳.۲ که شامل تعداد بیشتری از کاربران این سیستم عامل می‌شود را به سرانجام رسانده و سپس به سراغ نسخه‌های قبلی بروند. در ضمن یک نکته‌ی مهم امنیتی نیز وجود دارد و آن‌هم این است که شما باید بدانید که در حال حاضر هیچ نوع جیلبریکی برای آی او اس ۹.۳.۲، آی او اس ۹.۲ و آی او اس ۱۰ عرضه نشده است و تمام وب‌سایت‌ها، کانال‌ها و کاربرانی که در شبکه‌های اجتماعی مختلف ادعای برخورداری از این جیلبریک‌ها را دارند، ادعایشان باطل و تقلبی است و بهتر است که در این زمینه مراقب افراد سودجو که با نیت آسیب رساندن به دیوایس‌های شما فعالیت می‌کنند، باشد.